Merkez Bankası'ndan enflasyon ve faiz açıklaması

Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu yılın 3. enflasyon raporu sunum toplantısında konuştu.

Kavcıoğlu "Türkiye ekonomisi 2004 yılından bu yana ilk defa ve üst üste cari fazla vermiştir. Küresel emtia fiyatları normalleşme eğilimine girdiğinde, ekonomimiz cari fazla verme kapasitesine ulaşmış olacaktır, bu durum Türkiye ekonomisi için yöne bir dönemin başlangıcına, kısa vadeli finansman ihtiyacının asgariye indiği ihracata dayalı büyümeye işaret etmektedir" dedi.

Şahap Kavcıoğlu, "Ekonominin potansiyeli ile uyumlu bir parasal büyümeyi gözeterek, tüm faizlerin politika faizine yakınsaması için gereken adımları atmaya devam edeceğiz" ifadelerini kullandı.

Kavcıoğlu ayrıca "Enflasyonun 2022 yıl sonunda yüzde 60,4 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. Enflasyon tahmin aralığımızın orta noktaları 2022 sonunda yüzde 60,4, 2023 sonunda yüzde 19,2 ve 2024 sonunda yüzde 8,8 seviyelerine tekabül etmektedir" ifadelerini sözlerine ekledi.

Kavcıoğlu'nun konuşmasından satır başları:

Yılın ikinci çeyreğinde gerçekleşen jeopolitik riskler ile pandemiden kaynaklanan aksamalar küresel iktisadi faaliyeti olumsuz etkilemektedir. (Küresel Piyasalar) Enflasyondaki yükselişin beklenenden uzun sürebileceği düşüncesiyle alınan para politikası kararları finansal piyasalarda belirsizliğe ve ekonomide yavaşlama olasılığını güçlendirmektedir. Enerji fiyatlarındaki yüksek seviyeler ve oynaklık fiyatlar üzerinde baskı oluşturmaya devam etmektedir. Emtia fiyatları bir miktar geriledi, tedarik süreleri kısalmaya başladı.  Gelişmiş ve gelişen ülkelerdeki enflasyon 25 yılın zirvesine çıktı. Göstergeler, küresel enflasyondaki yüksek seviyelerin kalıcılığı konusundaki endişeleri güçlendirmektedir.

TÜRKİYE, 2004'TEN BU YANA İLK DEFA ÜST ÜSTE CARİ FAZLA VERDİ

Türkiye ekonomisi üretim, ihracat ve istihdamı artırmayı merkeze alan bir yapısal dönüşüm sürecindedir. Cari dengemizdeki iyileşme eğilimi devam etmektedir. Türkiye ekonomisi 2004 yılından bu yana ilk defa ve üst üste cari fazla vermiştir. Küresel emtia fiyatları normalleşme eğilimine girdiğinde, ekonomimiz cari fazla verme kapasitesine ulaşmış olacaktır, bu durum Türkiye ekonomisi için yöne bir dönemin başlangıcına, kısa vadeli finansman ihtiyacının asgariye indiği ihracata dayalı büyümeye işaret etmektedir. Yatırım harcamaları sağlıklı ve sürdürülebilir olarak sağlıklı bir çerçevede devam etmektedir.

Özellikle sanayi üretimi öncüsü olan makine teçizat yatırımları istikrarlı büyümeye işaret etmektedir. (Makine-Teçhizat) 2022 yılının ilk çeyreği itibarıyla milli gelir içindeki payı %18 ile tarihsel olarak en yüksek seviyesine ulaşmıştır. İkinci çeyrekte iç talep yataya yakın seyrederken, sanayi üretimi dış talebin de etkisiyle gücünü korumuştur. Sanayi üretiminde gözlenen artış imalat sanayinin geneline yayıldı. Güçlü ekonomik büyüme kapasite kullanım oranlarına da yansımaktadır.

İSTİHDAM ARTIŞI OLDUKÇA YÜKSEKTİR

Göstergeler ilave kapasite işaret etmekte ve yatırım talebini desteklemektedir. Göstergeler ilave kapasite işaret etmekte ve yatırım talebini desteklemektedir. Eğilimin yatırım malı üreten ve ihracatçı sektörler başta olmak üzere güçlendiğini gözlüyoruz. Toplam istihdam edilen kişi sayısı tarihsel yüksek seviyelere ulaşmıştır. İstihdam açığı halen yüksek seviyelerde seyrediyor. İstihdamki artış emsal ülkelere oranla oldukça yüksek seviyededir.

İHRACATIN YÜZDE 29'U YENİ PARA İLE GERÇEKLEŞTİ

İhracat artışında salgın sonrası küresel ticaretin yeniden şekillenmesinde Türkiye'nin sahip olduğu avantajlar, ihracatçılarımızın değişen koşullara uyum sağlama kapasitesi, finansal sistemimizin ülke ekonomisi için ihracatçımıza sağladığı uygun koşullar etkili oldu. İhracatımızın ürün ve pazar çeşitliliği son dönemde hızlanmak suretiyle istikrarlı bir şekilde artmaktadır. 2015-2022 arasında ihracatımızdaki artışın yaklaşık %29'u yeni para girişleri ile gerçekleşmiştir.

TURİZMİN PERFORMANSI MEMNİYET VERİCİ

Turizm sektörünün ilk 5 aydaki performansı memnuniyet vericidir. Finansal istikrar açısından ticari kredilerdeki gelişimin uyumunu yakından takip etmekteyiz. Seyahat gelirlerinde ulaşılan seviye 2019 yılını geçmiştir.

EMTİA FİYATLARI ENFLASYONDAKİ ARTIŞTA BELİRLEYİCİ OLDU

Yatırımları ve üretim kapasitesini artıracak hedefli kredi kullanımı hedefli büyümeye ve cari işlemler dengesine olumlu katkı verecektir. 6 ay öncesine göre kredi artış miktarı 3,9 katına, 2021 tamamının ise 2,5 katına çıkmıştır. İkinci çeyrekte küresel emtia fiyatlarındaki güçlü artışlar, tedarik zincirindeki aksaklıkların neden olduğu arz kısıtları ve Döviz Kurları tüketici kurları üzerinde baskı oluşturmaya devam etmiş, enflasyondaki artışın temel belirleyici olmuştur. Enflasyon Nisan raporunda öngördüğümüz patikanın üzerinde kalmıştır. Çekirdek enflasyon göstergeleri ise daha olumlu bir görünüm sergilemektedir. Yılın ikinci çeyreğinde ithalat birim değer endeksi özellikle enerji fiyatlarındaki artışa bağlı yükseldi, enflasyonu yukarı çeken ana etkenlerden biri olmuştur. Küresel enerji piyasalarında Rusya ve Ukrayna arasındaki çatışma nedeniyle daha belirgin hale gelen arz ve talep dengesizliklerinin ikinci çeyrekte sürmesi enerji fiyatlarına yansımıştır. Enflasyonda talep koşullarının etkisi sınırlı. İmalat sanayi firmalarının siparişlerine yönelik anket verileri, kartla harcamalar göstergeleri ivme kaybına işaret etmektedir.

ENFLASYONDA KALICI DÜŞÜŞÜ HEDEFLİYORUZ

Talep koşullarının enflasyona katkısı daha da gerileyecek. 2. çeyrekte çıktığı açığı göstergelerinde yavaşlama gözlendi, 2. yarıda düşüş hızlanacak. Almakta olduğumuz kararlarla en kısa zamanda enflasyonda kalıcı düşüşü hedeflemekteyiz. Gıda ve enerji dışı alanlardaki enflasyonun temel belirleyicileri dışsal faktörler ve döviz kuru. Politika bileşenlerini etkin bir şekilde kullanmaktayız. Liralaşma perspektifi ile araçlarımızı etkin olarak kullandık ve kullanmaya devam edeceğiz.

Son dönemde makroihtiyati politikalarımızı güçlendirdik. Likidite, teminat ve zorunlu karşılık araçlarını etkin olarak kullanıyoruz. Parasal aktarımın etkinliği açısından etkinliği hissedilir adım attık.

FAİZ AÇIKLAMASI

Teminat düzenlemeleri kapsamında ilk olarak Mayıs ayında para takası ve bankalararası para işlemleri için DİBS sepetinin kapsamını değiştirdik. Ekonominin potansiyeli ile uyumlu bir parasal büyümeyi gözeterek, tüm faizlerin politika faizine yakınsaması için gereken adımları atmaya devam edeceğiz. 

İthalat, gıda fiyatları, küresel büyüme, maliye politikası gibi varsayımlarımızı gözden geçirdik ve güncelledik. Mevcut rapor döneminin başında oluşan yukarı yönlü tahmin sapması son dönemdeki olumlu gelişmelerle telafi edilmiştir. Ham petrol ve emtia fiyatlarının genel seviyesine ilişkin varsayımlarımızı 2022 büyük oranda koruduk.

ENFLASYON TAHMİNİ YÜKSELDİ

Küresel enflasyondaki artışa bağlı olarak önümüzdeki dönemde finansal koşulların bir önceki rapor döneminde öngörülenden daha sıkı olacağını varsaydık. Enflasyonun 2022 yıl sonunda %60,4 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz (Önceki %42,8).  Enflasyonun 2023 yıl sonunda %19,2 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz (Önceki %12,9). Enflasyonun 2024 yıl sonunda %8,8 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz (Önceki %8,3). 2022 yıl sonu gıda enflasyonu tahmini %71,3 oldu(Önceki %49). 

Uygulanan politikalarla kredi gelişiminde normalleşme başladı. Parasal aktarımın etkinliğinin artması amacıyla, tahvil, kredi ve mevduat fazlerinin politika faizine yakınsaması gözetilmektedir. Alınan tedbirler ve koşulların normalleşmesiyle, ülkemiz, mali dengesine ek olarak, cari dengesini de sürdürülebilir hale getirmiş olacaktır. Bu süreçte liralaşma ekseninde güçlü bir finansal mimari kurularak enflasyonun tahminlerimizle uyumlu seviyelere düşmesi sağlanacaktır. Liralaşma ekseninde güçlü bir finansal mimari kurulacak.