Pakistan’da İmran Han kaosu

Pakistan Başbakanı İmran Han'ın, demokratik siyasetin önemli araçlarından güven oylamasından kaçmak için ülkeyi belirsizliğe sürüklediği belirtiliyor. Bilindiği üzere, ülkede ekonomide ve sosyal hayatta kötü gidişat sebebiyle, koalisyon ortağı Birleşik Halk Hareketi hükümetten desteğini çekmesiyle iktidar Pakistan Meclisinde çoğunluğu kaybetmişti. Bunun üzerine harekete geçen muhalefet, Başbakan İmhan Han hakkında Meclis'te güven oylaması talebinde bulundu. Ancak Meclis Başkanının Yardımcısı Kasım Suri, güven oylamasına saatler kala, Anayasa’nın 5. Maddesini teamüllere aykırı şekilde yorumlayarak, İmran Han’ın başbakanlıktan düşmesinin yolunu açacak oylamanın yapılmasını engelledi. Uzmanların anayasal ihlal diye nitelendirdiği gelişme sonrasında Han’ın isteği üzerine Cumhurbaşkanı Arif Alvi, alel acele meclisi feshetti. Hukukçular alınan kararı “hukuksuz” olarak nitelerken, Cumhurbaşkanı ve Meclis Başkan Yardımcısının “halkın iradesinin gerçekleşmesine engel olduğunu” vurguladı.

MECLİS’İ DEVRE DIŞI BIRAKTI

Suri, kararı Anayasa'nın 5. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle reddetti ve güven oylamasının yapılmayacağını açıkladı. Karar, söz konusu maddede 'Devlete bağlılık her yurttaşın temel görevidir. Anayasa'ya ve yasalara itaat, nerede olursa olsun her vatandaşın ve Pakistan'daki diğer herkesin yükümlülüğüdür' ifadesine göre gerekçelendirildi. Güvensizlik oylamasının reddedilmesinin ardından, kameralar önüne çıkan Han, erken seçim düzenleneceğini açıkladı. Devlet televizyonuna açıklamalarda bulunan Han, Pakistan'ın seçime gideceğini duyurdu. Han, böylece demokrasinin en önemli kurumlarından Meclis’in Halk adına karar verme fonksiyonunu devre dışı bırakmış oldu.

ANAYASA İÇİN KARA GÜN

Erken seçim kararı, milletvekilleri tarafından tepkiyle karşılandı. Muhalefetteki muhafazakâr parti Pakistan Müslüman Ligi-Navaz'ın (PML-N) genel başkanı Şahbaz Şerif, önlenen güvensizlik oyunu, "Pakistan anayasal tarihindeki kara bir gün" olarak nitelendirdi. Şerif, Han'ın en büyük rakibi ve koltuğu devredeceği kişi olarak görülüyor. Pakistan Halk Partisi (PPP) Başkanı Bilawal Butto-Zardari ise Yüksek Mahkemeyi "Imran Han'ın darbesini durdurmaya" ve Pakistan'daki "siyasi krizi ele almak için tam bir mahkeme heyeti" oluşturmaya çağırdı. Başbakan Han, Şerif önderliğindeki muhalefeti "dış güçlerle" işbirliği yapmak suretiyle kendisini devirme çabası içerisinde olmakla suçluyor.

ÇOĞUNLUĞU KAYBETMİŞTİ

Muhalefetin, ekonomi ve dış politikayı başarısız bir biçimde yönetmekle suçladığı Han, haftalardır büyük bir baskı altında bulunuyordu. Koalisyon ortağı Birleşik Halk Hareketi (MQM-P), Han hükümetine desteğini birkaç gün önce çekmişti. Ayrıca Han'ın lideri olduğu Pakistan Adalet Hareketi‘ne (PTI) mensup 10'u aşkın milletvekili, başbakana desteklerini çektiklerini açıklamıştı. Bunun üzerine parlamentoda hükümet çoğunluğu kaybetmişti. Uzmanlar “alelade bir gerekçe ile güvenoyunu kabul etmeyerek ve demokrasiyi hiçe sayarak meclisin feshedilmesi, Han’ın süre kazanma girişimi” olarak yorumluyor. Güvensizlik oylaması sonucu Anayasaya göre istifa etmesi gereken ve görevi çoğunluğun belirlediği kişi ya da hükümete devretmesi zorunlu olan Han’ın, meclisin feshedilmesi ile yeni seçimlerde tekrar aday olmasının önü açıldı. Yasalara göre en geç 90 gün içerisinde genel seçimlerin yapılması öngörülüyor.

MECLİSİN FESHİ HUKUKSUZ

Konuyu değerlendiren hukukçular, Pakistan Anayasası'nın 5. maddesine göre feshedilen ve muhalif vekilleri vatana ihanetle suçlayan kararı 'hukuksuz' olarak niteledi. Aynı maddenin 2. fıkrasında vatana bağlılığı kanıtlamak için vekillerin üzerlerine düşen sorumluluğu yerine getirmesinin şart koşulduğunu hatırlatan uzmanlar, "Bu maddeye göre, Meclis Başkanı Anayasal göreve bağlı kalmalı ve gensoru önergesi tartışması sırasında MGK bulgularının tartışılmasına izin vermeliydi. Ulusal Meclisin tüm onurlu üyelerinin meseleden ve hükümetin endişelerinden haberdar olmasını sağlayabilirdi. Haklarındaki iddia ne olursa olsun muhalefet oy verme hakkına sahiptir. Meclis Başkanı dün Millet Meclisi'nin seçilmiş üyelerinin anayasal oy kullanma haklarını gasp etti ve bunu yaparak 5. Madde'nin 2. bölümünü ihlal etti" değerlendirmesinde bulundu.

Yüksek mahkeme kararı değerlendirecek

Pakistan’da gensoruyu reddeden Meclis Başkan Yardımcısının kararını değerlendirecek olan Yüksek Mahkeme, duruşmayı bir sonraki güne( bugün) erteledi. Saat 12’de toplanacak olan mahkeme, Suri’nin “5. maddeye aykırı” gerekçesiyle reddettiği gensoru kararını değerlendirerek ülkedeki mevcut siyasi karmaşa için çözüm arayacak.